Javier Navascués
Cal é a balanza fiscal dunha clase social? Segundo a EPA (Enquisa de Poboación Activa) temos, polo menos, tres grandes grupos sociais en función da “situación profesional”: asalariados, empregadores e autoempregados (empresarios sen empregados e cooperativistas). Cantos impostos paga cada un destes grupos ao Estado? Canto reciben do Estado a cambio? As estatísticas oficiais non están feitas para ver estas cousas, pero mergullando un pouco nos números e combinándoos con algunhas hipóteses razoables chéganse a conclusións interesantes. Vexamos.
Tomando datos oficiais de 2006, a Enquisa de Poboación Activa (ver cadro 1) dinos que os asalariados son un 75,09% da poboación activa, e os parados – asalariados en potencia, que non conseguen selo – un 8,51%. é dicir, a poboación que vive de traballar por conta doutro, ou que querería facelo, é o 83,6%.
2006 Miles %
Poboación total 43.834,80
Activos 21.584,80 100,00%
Ocupados 19.747,70 91,49%
Empresarios 1.080,80 5,01%
Autoempregados 2.084,70 9,66%
Cooperativistas 92,2 0,43%
Axuda familiar 264,50 1,23%
Asalariados 16.208,10 75,09%
Outros 17,40 0,08%
Parados 1.837,10 8,51%
1. Composición da Poboación Activa en 2006 (Fonte EPA)
A contribución ás arcas do Estado desa parte da poboación (incluíndo as súas familias) na súa calidade de asalariada é dobre, dunha parte as cotizacións sociais e doutra parte o IRPF. Como consumidores, os asalariados e asalariadas achegan ingresos ao Estado a través do IVE e outros impostos indirectos.
Analizando os ingresos totais das Administracións Públicas podemos estimar nuns 273 mil millóns de euros o que estas persoas e as súas familias achegaron ao Estado. Esta estimación baséase nos datos seguintes:
- Ingresos do Estado por IRPF (en 2006), 69.412 millóns de euros, sobre unha base impoñible de 381 mil millóns dos que 334 mil son rendas do traballo, o 87,66%, logo desde os salarios achegan 60.849 millóns.
- Ingresos do Estado por Cotizacións Sociais, 127.076 millóns de euros, dos que 8.774 son cotas de autónomos, polo que os asalariados e asalariadas achegan 118.302 millóns.
- Ingresos do Estado por IVE, outros impostos sobre a produción e as rendas e outros impostos sobre a renda e a propiedade, 190.846 millóns de euros; podemos que quen viven dos salarios consomen en proporción á parte da renda nacional neta de impostos denominada “compensación dos asalariados”, é dicir, o 52,43%, o que resulta en 151.736 millóns de euros.
- Por último, outros ingresos do Estado (patrimoniais, taxas e prezos públicos, transferencias da UE, …) nos que suporemos que participan na porcentaxe que representan sobre a poboación total, 83,6%, é dicir, 28.018 millóns de euros.
Estes son os datos que reflicte o cadro 2 de acordo cos criterios citados
2006 (millóns de euros) Total Asalariados Criterio
IRPF 69.412 60.849 1
IVE 61.025 31.995 2
Cotizacións sociais 127.076 118.302 3
Imposto de Sociedades 41.483 0,00%
Outros impostos sobre a produción e as vendas 60.248 31.588 2
Outros impostos sobre a renda e a propiedade 3.522 1.847 2
Outros ingresos 19.803 16.555 4
Transferencias 13.711 11.462 4
Total 396.280 272.598
2. Ingresos das Administracións Públicas en 2006 segundo a Contabilidade Nacional e a súa imputación aos asalariados.
Por contra, acódelas asalariadas e as súas familias reciben dos Estado servizos e transferencias en proporción á parte da poboación que representan en todos os servizos universais (Educación, Saúde, Protección Social, Vivenda e Servizos Comunitarios, Medio Ambiente, Cultura, …). Iso supón 213.695 millóns de euros.
Ademais, podemos supor que os asalariados e asalariadas benefícianse, na porcentaxe en que participan na renda, é dicir un 52,43%, doutros servizos como Actividades Económicas e os Servizos Xerais. Iso supón 49.164 millóns de euros.
Os gastos do Estado en Defensa e Orde Pública excluímolos na medida en que son o que Marx denomina no capítulo 11 do primeiro tomo do Capital “faux frais”, custos ocasionados pola necesidade de “coordinar” o sistema vixente de separación do traballo asalariado da propiedade dos medios de produción. É dicir, corresponden aos propietarios de devanditos medios.
Así as cousas, o que quen traballan para outro e as súas familias reciben do Estado suma en total 262.859 millóns de euros, é dicir, case 10.000 menos do que pon. (táboa 3). Un 1% por PIB, máis do que o Estado gasta en protección do medio ambiente ou en vivenda.
2006 (millóns de euros) Total Asalariados Criterio
01 Servizos públicos xenerais 44.755 23.465 2
02 Defensa 10.866 0
03 Orde pública e seguridade 18.072 0
04 Asuntos económicos 49.016 25.699 2
05 Protección do medio ambiente 8.791 7.349 4
06 Vivenda e servizos comunitarios 8.607 7.196 4
07 Saúde 55.384 46.302 4
08 Actividades recreativas, cultura e relixión 14.417 12.053 4
09 Educación 42.514 35.542 4
10 Protección social 125.899 105.253 4
Total 378.321 262.859
3. Gastos das Administracións Públicas en 2006 segundo a Contabilidade Nacional e a súa imputación aos asalariados.
Esta “balanza fiscal” da que ninguén fala non ten en conta o territorio, senón que é unha aproximación á adscrición de clase á hora de comparar o que se recibe do Estado e o que se pon. Explícanos algo xa sinalado con anterioridade por varios economistas críticos, que o Estado do Benestar non é unha redistribución das clases propietarias ao non propietarias senón dentro destas.
Son os impostos e cotizacións dos traballadores e traballadoras os que financian o que se reparte entre as xeracións, entre os que teñen traballo e os que non o teñen. O Estado do Benestar non altera basicamente esta distribución primaria da renda: en Suecia hai un Estado do Benestar potente porque os salarios son máis altos, non porque o sexan os impostos. En España é cochambroso porque os salarios son baixos e cada vez son unha parte menor da renda. O Estado pode ser máis ou menos centralista ou federal, pero desde logo é de clase.
A outra cara da moeda é o saldo dos non asalariados. Sorprendentemente tamén teñen un “déficit” fiscal, esta vez de 8.000 millóns de euros. Como é posible? Moi sinxelo, o que financian todos, asalariados ou non, é o superávit de Solbes. Os 18.000 millóns de euros de máis ingresos que gastos que tivo o Estado en 2006. En termos netos, ese superávit non é máis que aforro “devolto” para inxectalo na maquinaria global dos circuítos financeiros das “subprime”, a especulación co petróleo ou os alimentos ou as hipotecas eternas. En definitiva, que volve a mans dos donos do capital. Pero esa é outra historia.
Evidentemente, esta aproximación á balanza fiscal dos asalariados é mellorable. Varias son as cuestións a considerar: Cantos empresarios, directivos, … figuran como asalariados e tributan por rendas do traballo? Non estaremos subestimando a achega duns cidadáns que obxectivamente pertencen á clase patronal? Pero doutro lado, canto tributan os asalariados no IRPF por outros conceptos que non son rendas do traballo? Cantos son precarios dependentes entre os máis de dous millóns que figuran como autónomos? Se os ricos aforran máis, non estaremos subestimando a contribución ao IVE daqueles que consomen case toda a súa renda?
Sexa como sexa, as cifras mostran que é a balanza fiscal dos asalariados a que ten déficit. Os servizos públicos páganos as persoas que traballan, non as hectáreas.
Ningún comentario:
Publicar un comentario