xoves, 24 de xullo de 2008

Nova agresión aos dereitos sociais e laborais: a Directiva de ordenación do tempo de traballo

Delegación de IU no Parlamento Europeo – Mundo Obrero
Os impulsores da Europa neoliberal deron un paso máis ao aprobar o pasado 10 de xuño unha revisión da Directiva de ordenación do tempo de traballo que pretende ampliar a xornada laboral até 60, 65, ou 78 horas. Esta medida é a última dunha serie de decisións e iniciativas que atacan o Estado Social e de Dereito desenvolvido en Europa. Nesta primeira década do século XXI Europa sofre xa a aplicación dunha política comunitaria de privatización de servizos e desmantelamento do sector público: transportes, servizos postais, portuarios, ferroviarios, etc.

A Directiva de ordenación do tempo de traballo, liderada polo tándem Inglaterra – Alemaña, leva na axenda europea máis de 4 anos, pero se atopaba coa frontal oposición de Chipre, Grecia, España, Francia e Italia. Este debate pechouse en 2004, tras un informe desfavorable do CES. O Consello Económico e Social considerou que o método de consulta era inadecuado, porque a Comisión non escoitara aos axentes sociais; e porque esta é unha materia regulada polo dereito interno dos países e os convenios colectivos. Ademais, considerou que esta proposta era contraria ás medidas impulsadas polos Estados membros e a UE para garantir a conciliación da vida familiar e laboral.
Catro anos máis tarde, auspiciados por unha nova conxuntura política europea, preocupantemente escorada á dereita tras as vitorias de Berlusconi e Sarkozy, Europa fai gala dunha gravísima irresponsabilidade ao pór este debate novamente sobre a mesa. Grecia, Chipre, Bélxica, Hungría e España oponse á modificación da Directiva de ordenación do tempo de traballo. Aínda que, a postura do ministro español de traballo, Corbacho, foi mostra dunha gran covardía, xa que só se abstivo nesta votación.
A proposta saíu adiante, agora, porque varios dos países impulsores necesitaban urxentemente aprobar unha norma que avale o incumprimento que en moitos países está a darse xa, particularmente en sectores como a sanidade e o transporte. O informe presentado pola Organización Internacional do Traballo en 2004 observaba xa a un incremento xeral no número de persoas que traballa máis de 48 horas semanais, así como do traballo a tempo parcial, as horas extras, etc. A axencia especializada de ONU asegura que existe un fenómeno de diversificación, descentralización e individualización da xornada laboral, cuxa prolongación desmesurada afecta directamente á saúde, a seguridade e ao rendemento dos traballadores. O gran desenvolvemento alcanzado pola ciencia e a tecnoloxía que, supostamente debería liberar aos seres humanos e garantirlles un desenvolvemento pleno e equilibrado, contradíse coa realidade. Na actualidade trabállase máis e durante máis horas, a precarización do traballo e os salarios obriga a moitas persoas a recorrer ao pluriemprego para poder chegar a fin de mes, etc. A OIT insiste na necesidade dun traballo decente e digno para todos e insiste na incorporación dunha análise ética, porque este problema non pode resolverse pola libre acción do mercado, nin desde unha posición puramente económica.
A proposta da Comisión, que aínda ha de verse en segunda volta no Parlamento europeo, supón unha gran involución. A principio do século XX, tras anos de loita obreira, a OIT fixou os principios básicos para o establecemento da xornada laboral. Os dereitos dos traballadores, o dereito a un emprego digno, salarios xustos e xornadas laborais reguladas son alicerces básicos do Estado Social e de Dereito, que hoxe se ve cuestionado. Esta proposta:
  1. Introduce a chamada cláusula opt-out (proposta de Inglaterra): Trátase dun acordo privado polo cal empresario e traballador poden asinar un incremento da xornada laboral. Extranamente esta cláusula podería aplicarse unha semana despois de haberse asinado o contrato laboral. Esta medida profunda na precarización do emprego e asenta a individualización das relacións laborais, ao permitir que o empresario impoña a cada traballador de forma individual o seu tempo de traballo, mediante a aplicación das cláusulas opt-out. A aprobación desta Directiva abriría a porta ao “dumping social”, sentando un perigoso precedente que pode estenderse aos salarios e ás condicións de seguridade e hixiene laboral.
  2. Incremento da xornada laboral a 60 horas e 65 ou 78 horas semanais para os colectivos on-call (servizos médicos e de emerxencia, etc. Este concepto non está definido a nivel europeo, polo que cada país conta ou non neste momento cunha enumeración ou definición dos sectores on-call): Actualmente está en vigor a Directiva 104/93/CE de ordenación do tempo de traballo, que establece o máximo de 48 horas semanais en todos os países membros da UE. Moitos países como España e Francia, traspuxeron esta directiva fixando máximos inferiores: 40 e 35 horas semanais respectivamente.
    A proposta da Comisión pretende:
    • Manter a xornada de 48 semanais, pero modificando o período de referencia para o seu cómputo. A proposta da Comisión retira salvagárdalas que existían e fixa un período de cómputo de 12 meses. Desta forma, a xornada non sería de 48 semanais, senón que isto sería a media anual por semanas, permitindo ás empresas impor xornadas moito máis amplas aos traballadores, quendas irregulares, etc. Canto maior é o período, maior é o risco de que os traballadores se vexan sometidos a xornadas laborais abusivas.
    • O incremento da xornada laboral mediante cláusulas opt-out permitiría alcanzar as 60 horas semanais, para calquera sector laboral, e prevé para os colectivos on-call (servizos médicos e de urxencias, etc) a posibilidade de ampliar a súa xornada laboral até as 65 horas, mediante acordo privado; e mesmo até 78 horas semanais cando así o recolla un convenio colectivo. Esta fórmula busca lexitimar e ocultar un incremento efectivo da xornada laboral de até as 78 horas semanais, practicamente o dobre do actualmente permitido, dinamitando con iso o Estado Social e de Dereito.
  3. Redefinición do concepto de “tempo de traballo”: a Directiva actual considera tempo de traballo ” todo período durante o cal o traballador pertenza no traballo, a disposición do empresario e en exercicio da súa actividade ou das súas funcións, de conformidade coas lexislacións e/ou prácticas nacionais”. A Directiva pretende non considerar “tempo de traballo” os períodos que aínda permanecendo no lugar de traballo ou estando requiridos non se estea realizando un traballo efectivo: falamos por exemplo das gardas médicas. Esta medida afecta a múltiples elementos da relación laboral como a protección social: xa que calquera accidente durante estes períodos non estarían protexidos como accidente laboral.
Ante esta nova agresión aos principios máis básicos do Estado social é o momento da mobilización e a contestación. Esquerda Unida, e o Grupo da Esquerda Unitaria Europea iniciarán cantas medidas sexan necesarias, xunto cos sindicatos europeos para combater este grave ataque aos dereitos da clase traballadora, conseguidos grazas ás loitas do movemento obreiro, e que representan un alicerce esencial do Estado Social e de Dereito.

Ningún comentario:

Publicar un comentario